เพราะเรื่องของเด็กเล็ก ไม่ใช่เรื่องเล็ก มูลนิธิเครือข่ายครอบครัวจัดหลักสูตรดูแลเด็กเล็กให้กับทีมชุมชน
“พอใช้ประโยค I MESSAGE เด็กเปลี่ยนมาเป็นพูดเพราะกับเรา แต่ก่อนไม่ฟัง ตอนนี้ฟัง ปกติไม่ค่อยคุยกัน ไม่ค่อยถามความรู้สึก พอใช้ I MESSAGE ก็คุยกับหลานได้มากขึ้น หลานเล่าเรื่องต่าง ๆ ให้ฟังเยอะขึ้น พูดกับเด็กดี เด็กดีกลับ เหมือนกระจกสะท้อน”
นี่คือหนึ่งในเสียงสะท้อนของผู้ปกครองที่ได้รับการอบรมเรื่องการพูดคุยกับลูกหลานในครอบครัวโดยใช้วิธีที่รู้จักกันว่า I Message หรือการพูดสนทนาที่เน้นความต้องการของพ่อแม่ ผู้ปกครอง โดยบ่งบอกถึงความรู้สึก และเหตุผลแทนการใช้อารมณ์ การออกคำสั่ง เพื่อช่วยให้เด็กหรือผู้ฟังรู้สึกคล้อยตาม รู้สึกมีคุณค่า รับรู้ได้ถึงความรู้สึกห่วงใยจากผู้พูด ซึ่งเป็นหนึ่งในกิจกรรมของหลักสูตรการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการสำหรับเสริมสร้างความรู้และพัฒนาศักยภาพทีมวิทยากรด้านครอบครัวระดับจังหวัด เพื่อส่งเสริมบทบาทพ่อแม่และผู้ดูแลเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด – 6 ปี
ผู้รับการอบรมส่วนใหญ่ให้ความสนใจกับกิจกรรมนี้อย่างมาก เช่น ผู้รับการอบรมที่เพิ่งรู้จักกับ I Message ได้สะท้อนว่า “ประทับใจมาก เพราะที่ผ่านมาเวลาพูดกับเด็ก ส่วนมากจะใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผล แต่พอได้เรียนแล้ว จะนำเอาไปฝึกพูดกับเด็ก เพราะเด็กเป็นวัยที่อยู่ในช่วงที่เลียนแบบจากเราที่เป็นครู ถ้าเราแสดงพฤติกรรมบวก เด็กก็จะซึมซับและเลียนแบบพฤติกรรมบวกของเราด้วย”
การจัดอบรมให้พ่อแม่ผู้ปกครองที่ดูแลเด็กเล็กตามที่กล่าวมา ทาง มูลนิธิเครือข่ายครอบครัว ได้ปรับปรุงจากคู่มือการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิดถึงอายุ 6 ปี โดย Michael Quinn และ Terri Quinnเพื่อให้ผู้รับการอบรมได้เรียนรู้ทักษะการสื่อสารกับลูกหลานอย่างมีประสิทธิภาพ เท่าทันอารมณ์ของตนเองในฐานะที่ต้องดูแลรับผิดชอบเลี้ยงดูเด็กเมื่อพบกับพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของเด็กที่ทำให้ผู้ใหญ่หงุดหงิด อารมณ์เสีย เพราะการใช้อารมณ์ของผู้ใหญ่ที่ดูแลเด็กย่อมส่งผลให้เกิด ความเครียดที่เป็นพิษ ทั้งกับเด็กและผู้เลี้ยงดู โดยเฉพาะเด็กแรกเกิดถึงหกขวบที่ถือเป็นช่วงปฐมวัย
นอกเหนือจากการเรียนรู้วิธีพูดโดยใช้ I Message แล้ว ผู้รับการอบรมยังได้ทำความเข้าใจว่าพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของเด็กเล็กมาจากสาเหตุอะไร และจะมีวิธีรับมืออย่างไร เช่น การฝึกวินัยเชิงบวก การรับฟังผ่านการแสดงออกทางสีหน้า การใช้เวลาร่วมกันอย่างมีคุณภาพ ซึ่งเนื้อหาเหล่านี้สอดคล้องกับความคาดหวังของผู้เข้าร่วมที่ต้องการวิธีการดูแลเด็กอย่างถูกต้อง รวมทั้งมีแนวทางในการทำงานระดับพื้นที่เพื่อส่งเสริมชุมชนให้มีความรู้ในการดูแลเด็กปฐมวัย ซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายของการจัดอบรมหลักสูตรฯ นี้
ทางมูลนิธิฯ จึงจัดการอบรมให้กับคณะทำงานระดับจังหวัดภายใต้โครงการพัฒนาจังหวัดต้นแบบเพื่อการสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว ซึ่งมีจังหวัดที่เข้าร่วม 10 จังหวัด โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการสนับสนุนการทำงานระดับพื้นที่ หวังสร้างแรงกระเพื่อมให้เกิดการสนับสนุนในระดับตำบล โดยพัฒนาศักยภาพทีมวิทยากรด้านครอบครัวระดับจังหวัด ให้นำหลักสูตรไปถ่ายทอดแก่ทีมชุมชนของตำบลที่ต้องการให้เป็นพื้นที่ต้นแบบตามโครงการตำบลน่าอยู่เพื่อคนทุกช่วงวัย ประกอบด้วยคนทำงานในชุมชน เช่น จากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ศูนย์พัฒนาครอบครัว อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ครูประจำศูนย์พัฒนาเด็ก นักวิชาการสาธารณสุขจังหวัด นักพัฒนาชุมชนจากองค์การบริหารส่วนตำบล เป็นต้น
การอบรมเน้นบรรยากาศที่มีสภาพแวดล้อมผ่อนคลายและรื่นรมย์ โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ที่ง่าย สามารถนำไปใช้ใด้ในชีวิตประจำวัน เพื่อให้สมาชิกในพื้นที่รวมตัวสนับสนุนซึ่งกันและกันในรูปแบบกลุ่มเล็ก ๆ และสามารถนำความรู้ที่ได้ไปถ่ายทอดให้กันทั้งในรูปของการจัดอบรมเพื่อขยายผล และการพูดคุยให้ความรู้แบบปากต่อปาก
โครงการพัฒนาจังหวัดต้นแบบเพื่อการสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว ดำเนินงานโดย มูลนิธิเครือข่ายครอบครัว โดยการสนับสนุนจากสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว (สำนัก 4) สสส.
