“เด็กและครอบครัวไทยที่ไม่ถูกมองเห็น: รายงานสถานการณ์เด็กและครอบครัว ประจำปี 2024”

             ศูนย์ความรู้นโยบายเด็กและครอบครัว (คิด for คิดส์) โดยสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และ ครอบครัว สสส. และศูนย์ความรู้นโยบายสาธารณะเพื่อการเปลี่ยนแปลง (101 Public Policy Think Tank, 101 PUB) แถลงรายงานสถานการณ์เด็กและครอบครัว ประจำปี 2024

             เมื่อวันที่ 5 มิถุนายนที่ผ่านมา ศูนย์ความรู้นโยบายเด็กและครอบครัว (คิด for คิดส์) โดยความ รวมมือระหว่างสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สำนัก 4 สสส.) กับศูนย์ความรู้นโยบายสาธารณะเพื่อการเปลี่ยนแปลง (101 Public Policy Think Tank, 101 PUB) จัดงานเสวนาสาธารณะ “เด็กและครอบครัวไทยที่ไม่ถูกมองเห็น” เพื่อเผยแพร่ รายงานสถานการณ์เด็กและครอบครัว ประจำปี 2024 และร่วมหารือแนวนโยบายเพื่อให้เด็กไทยได้ถูกมองเห็น

             ดร.สัมพันธ์ ศิลปนาฏ ประธานกรรมการบริหารแผน คณะที่ 4 สสส. กล่าวว่า “การเข้าถึง โอกาสอย่างไม่เท่าเทียมเป็นเรื่องที่เกิดมาอย่างยาวนาน ซึ่งหากรัฐเข้าไปแก้ปัญหานี้ได้เร็วเท่าไร สังคมก็ยิ่ง ได้รับประโยชน์มากขึ้น การขยายตัวของเมืองเป็นการขยายโอกาสให้สังคมเพียงกลุ่มเล็กๆ ยังมีอีกหลายพื้นที่ที่ขาดยังขาดโอกาส อาทิ ในส่วนของภาคธุรกิจหรืออุตสาหกรรมเน้นไปที่การศึกษาของเด็กและเยาวชนที่กำลังจะเข้าไปเป็นแรงงาน แต่การศึกษาเช่นว่านั้นก็ยังเต็มไปด้วยความเหลื่อมล้ำ และประกอบด้วยมิติเดียวคือการมุ่งเน้นไปที่การสอบเข้ามหาวิทยาลัยที่ดีเพื่อก้าวเข้าสู่งานที่ดี สสส. พร้อมทำความร่วมมือที่เข้มแข็งเพื่อช่วยเหลือเด็กและครอบครัวที่ไม่ถูกมองเห็นเพื่อนำไปสู่ การผลักดันในเชิงนโยบายต่อไป”

             นางสาวณัฐยา บุญภักดี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว สสส. กล่าวว่า “สังคมไทยในปัจจุบันมีความต้องการที่หลากหลาย สังคมสูงวัยที่ต้องการกำลังคนที่มีศักยภาพมาช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคม การส่งเสริมการเกิดต้องควบคู่กับการรับประกันคุณภาพชีวิตที่ดีและ โอกาสที่เด็กจะได้พัฒนาศักยภาพตนเองอย่างเสมอหน้ากัน อย่างไรก็ตาม การดำเนินนโยบายเพื่อตอบสนองความต้องการเหล่านี้ต้องทำไปพร้อมกันทุกระดับตั้งแต่การดูแลและสนับสนุนแบบปัจเจกไปจนถึงการปรับปรุงโครงสร้างทางสังคมและนโยบายสาธารณะ อย่างรอบด้าน ทั้งในแง่มุมด้านสุขภาพ ความปลอดภัย การเรียนรู้ การศึกษา สวัสดิการต่างๆ เพื่อให้เด็กทุกคนได้รับโอกาสอย่างถ้วนหน้าไม่ว่าส่วนใดของสังคม สสส. พร้อมร่วมมือกับหน่วยงานทุกภาคส่วนเพื่อขับเคลื่อนสังคมที่เป็นมิตรและให้โอกาสเด็กทุกคนอย่างเสมอภาค

             นายฉัตร คำแสง ผู้อำนวยการ 101 Public Policy Think Tank และหัวหน้าโครงการศูนย์ ความรู้นโยบายเด็กและครอบครัว กล่าวถึงภารกิจสำคัญของ คิด for คิดส์ ว่า “คิด for คิดส์มีภารกิจสำคัญในฐานะแหล่งผลิตงานวิชาการและวิเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับเด็กและเยาวชน เพื่อเป็นแหล่งความรู้ของสังคมในการยกระดับระบบนิเวศการพัฒนาเด็กและเยาวชนให้ได้เติบโตอย่างเต็มศักยภาพภาพบนเส้นทางที่พวก เขาเลือกเอง” จากการทำงานของคิด for คิดส์ ในปีที่ผ่านมาพบว่า เด็กและครอบครัวไทยมีรูปแบบการใช้ชีวิตที่ หลากหลาย ไม่ได้เป็นตามแบบแผนดังที่รัฐเห็น โดยอาจไม่ได้มีทรัพยากรที่ถึงพร้อม หรือครอบครัวที่ไม่พร้อมหน้า ขณะเดียวกันสถานรองรับของรัฐ กระทั่งระบบการศึกษายังไม่อาจดูแลเด็กแทนได้อย่างทั่วถึง และมีคุณภาพเพียงพอ

             ปัญหาของเด็กและเยาวชนข้างต้นไม่ได้เป็นเพียงปัญหาของเด็กและเยาวชนเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบถึงวัยทำงานที่ต้องรับภาระในการเลี้ยงดูมากขึ้น โดยเฉพาะในครอบครัวที่มีทั้งเด็กและผู้สูงอายุใน บ้านเดียวกัน และเมื่อสังคมไม่โอบรับปัญหาเหล่านี้ แน่นอนว่าสิ่งที่ตามมาก็ย่อมเป็นปัญหาสุขภาพจิต จะเห็นว่าปัญหาของเด็กและเยาวชนไม่ได้จำกัดเฉพาะเด็กและเยาวชนเท่านั้น แต่เป็นความ เปราะบางที่ซ้อนกันอยู่หลายชั้น การแก้ปัญหาแบบเฉพาะจุดอาจไม่ทำให้เกิดผลสัมฤทธิ์ได้ตามที่หวัง ดังนั้น รัฐจึงต้องเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการเติมเต็มช่องโหว่ รวมถึงเปิดพื้นที่ในการทำงานให้องค์กรอื่นๆ

             นายวรดร เลิศรัตน์ และนายสรัช สินธุประมา นักวิจัยและบริหารการวิจัย ศูนย์ความรู้นโยบาย เด็กและครอบครัว ได้นำเสนอรายงานสถานการณ์เด็กและครอบครัว ประจำปี 2024 ของ คิด for คิดส์

             นายวรดร และนายสรัชกล่าวว่า “เด็กและครอบครัวไทยยังมีบางกลุ่มที่ไม่ถูกมองเห็นโดยรัฐ โดยรายงานฉบับนี้จะนำเสนอเด็กและเยาวชน 4 กลุ่ม ประกอบด้วย”

                          1. เด็กและเยาวชนในครัวเรือนเกษตร ซึ่งต้องเผชิญกับปัญหาในเรื่องความไม่แน่นอนของรายได้ และถึงแม้ว่าครอบครัวเกษตรจะพยายามทำให้เด็กเป็นผู้รับผลสุดท้าย แต่ความไม่แน่นอนก็ยังส่งผลให้เด็กขาดโอกาสในการเข้าถึงการศึกษาที่ดี รวมถึงมองว่าการศึกษาสูงไม่ใช่เรื่องจำเป็น ทำให้ไม่มีโอกาสเข้าถึงงานทักษะสูงและมีความฝันในอนาคตที่จำกัด

                          2. เด็กและเยาวชนจนเมืองที่อยู่ในพื้นที่ที่เต็มไปด้วยโอกาส แต่มีต้นทุนแฝงที่ทำให้ไม่ได้โอกาสนั้น เด็กจนเมืองเข้าถึงการศึกษาระดับปฐมวัยน้อยกว่าพื้นที่อื่นๆ ของประเทศ บั่นทอนโอกาสในระยะยาว ความยากจนยังรวมถึงในด้านทุนทางสังคมที่กีดกันไม่ให้พวกเขาเลื่อนฐานะจากรุ่นพ่อแม่ได้

                          3. สามเณรเด็กและเยาวชนใต้ร่มกาสาวพัสตร์ที่เป็นแหล่งสะท้อนความเปราะบาง ทั้งในเรื่องความยากจน และครอบครัวแหว่งกลาง และไม่ตอบโจทย์พัฒนาการของเด็กจากการต้องครองตนใต้ผ้าเหลือง

                          4. เด็กและเยาวชนที่เคลื่อนไหวทางการเมืองในช่วงปี 2020 ยังคงเผชิญกับการคุกคาม-ติดตามบ้าน รวมถึงถูกคุมขังเพิ่มแม้ภายหลังการเลือกตั้งในปีที่ผ่านมา ตอกย้ำให้บาดแผลในครัวเรือนไม่อาจได้รับการเยียวยา

เข้าดูเว็บไซต์ของศูนย์ความรู้นโยบายเด็กและครอบครัว (คิด for คิดส์): https://www.kidforkids.org/

ดาวน์โหลดเอกสารประกอบการเสวนา https://shorturl.at/967d0