“ความเครียดที่เป็นพิษ”

 “ความเครียดที่เป็นพิษ”

ลดลงได้ด้วยการยื่นมือช่วยเหลือกันในชุมชน

 
              เวลาที่คนเราเกิดความเครียดโดยไม่ปลดปล่อยออกไป สามารถส่งผลอันตรายต่อสุขภาพและความเป็นอยู่ไปได้ตลอดชีวิต โดยเฉพะหากเกิดความเครียดตั้งแต่ยังเป็นเด็กและไม่ได้รับการดูแลเอาใจใส่ ซึ่งในทางวิทยาศาสตร์เรียกความเครียดแบบนี้ว่า “ความเครียดที่เป็นพิษ”

              หากได้รับกำลังใจและการช่วยเหลืออย่างถูกต้อง ความเครียดที่เป็นพิษก็จะไม่ทำให้เกิดผลลัพธ์ที่เลวร้าย เนื่องจากทุกคนต่างมีวิธีรับมือกับความเครียดแตกต่างกัน แม้แต่ในเด็ก ดังนั้น การทำความเข้าใจว่าความเครียดมีผลกระทบเราแต่ละคนอย่างไร ถือเป็นก้าวแรกในการสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับชุมชนของเราและชีวิตของเราเอง เป็นการช่วยเหลือทุกคนไปด้วย

ความเครียดที่เป็นพิษทำให้เกิดความรู้สึกหนักอึ้ง

แต่ชุมชนสามารถแบ่งเบาความรู้สึกนี้ได้

สำหรับผู้ใหญ่ ผลกระทบของความเครียดมักเกิดได้หลายสาเหตุ เช่น ถูกทำร้าย ไม่มีเงิน ไม่มีที่อยู่ ซึ่งความรู้สึกที่หนักอึ้งนี้กลายเป็นภาระที่ต้องแบกรับไว้และทำให้การใช้ชีวิตเป็นเรื่องยาก

              ความเครียดทำให้คนเราอยู่ในภาวะ “สู้หรือถอย” ก็ได้ ซึ่งปฏิกริยาเช่นนี้ส่งผลให้จิตใจว้าวุ่น คนเป็นพ่อแม่ ผู้ปกครองเอาชนะความรู้สึกนี้ด้วยการให้ความช่วยเหลือและสร้างสัมพันธภาพที่ดีเพื่อตอบสนองความต้องการของเด็ก หรือทำอะไรก็ได้เพื่อช่วยแบ่งเบาความรู้สึกอันหนักอึ้ง

              เปรียบเทียบความรู้สึกของพ่อแม่ ผู้ดูแลเด็ก ก็เหมือนรถบรรทุกที่บรรทุกสัมภาระเกินกำลังจนต้องขับช้าๆ หรือหยุดรถเพราะเคลื่อนที่ต่อไม่ไหว ของที่รถบรรทุกจนหนักเกินพิกัดก็คือสภาพแวดล้อมที่ท้าทายชีวิต ทำให้พ่อแม่ผู้ปกครองเหนื่อยล้าแทบหมดแรงที่จะทำอะไรได้ตามใจต้องการ

              รถที่แบกรับน้ำหนักไว้มากเกินไปเป็นเวลานานก็เบรกแตกได้ คนก็เช่นเดียวกันพร้อมยอมแพ้ให้กับการต้องแบกรับความเครียดจนเหนื่อยล้าหากไม่ได้รับความช่วยเหลือ

              แต่แค่เพียงเรายกเอาสัมภาระออกจากรถที่บรรทุกของหนักเกินพิกัดบ้าง ก็เท่ากับเราได้ช่วยเหลือเพื่อให้พ่อแม่ผู้ปกครองที่ดูแลเด็กได้มีโอกาสหันมาใส่ใจในตัวเองและตัวเด็ก และการหมั่นดูแลบำรุงรักษาเพื่อให้รถบรรทุกอยู่ในสภาพที่ดีอย่างสม่ำเสมอ เข้าศูนย์เพื่อรับบริการตรวจเช็คสภาพเป็นประจำก็ช่วยให้ครอบครัวสามารถจัดการภาระหนักที่แบกรับไว้ในช่วงที่ยากลำบากได้
 
 

สนับสนุนช่วยเหลือกันและกัน สร้างความยืดหยุ่นให้กับจิตใจ

 

              เมื่อตกอยู่ในความเครียด เป็นเรื่องยากที่จะให้คนสนใจความจริงว่าเรื่องที่สำคัญที่สุดสำหรับการเลี้ยงดูเด็ก ว่าคือการให้ความรัก ความใส่ใจ ความเป็นมิตรไปพร้อมกับการตั้งข้อห้ามที่ชัดเจน การใช้เวลาอยู่เป็นเพื่อนเล่นกับเด็ก กอดเด็ก พูดคุยกัน พากันไปเดินเล่น ทำกิจกรรมต่างๆ  สิ่งเหล่านี้คือเครื่องมือที่ผู้ใหญ่สามารถนำไปใช้เพื่อช่วยเหลือให้เกิดสายใยผูกพันกับเด็ก

              แต่หากคุณตกอยู่ในความเครียด จะทำให้คุณไม่สนใจทำเรื่องเหล่านั้น เพราะรถของคุณบรรทุกน้ำหนักเกินพิกัด คุณควรขอความช่วยเหลือเพื่อหาวิธีผ่อนคลายความเครียด ไม่ว่าจะเป็นการสังสรรค์กับเพื่อน ครอบครัว พูดคุยกับคนที่มีเชี่ยวชาญ มีความรู้ในเรื่องการระบายความเครียดอย่างถูกวิธี เพื่อให้คุณสามารถกลับไปดูแลเด็กได้ตามปกติ

 

              และเมื่อคุณผ่านวิกฤติ สามารถขับความเครียดที่เป็นพิษออกได้แล้ว คุณก็จะสามารถช่วยเหลือคนอื่นในชุมชนด้วยการทำให้พ่อแม่ผู้ปกครองคนอื่นรู้ถึงการเอาใจใส่ การดูแลเด็กด้วยความรักว่า สามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงในชีวิตให้เห็นได้อย่างชัดเจนด้วยวิธีการอย่างไรได้บ้าง

              สายใยที่เชื่อมพวกเราเข้าด้วยกันจะเหนียวแน่นและแข็งแกร่งขึ้นหากทุกคนฝ่าฟันอุปสรรความยากลำบากในชีวิตไปได้ และเมื่อปมที่เคยผูกรัดตัวเราไว้ได้คลายออก ความเครียดที่เป็นพิษก็จะลดระดับลง ไม่มีใครถูกปล่อยเกาะ เพราะทุกคนต่างได้รับความช่วยเหลือในเวลาที่ทุกข์ยาก

ความเครียดที่เป็นพิษ  ไม่ใช่จุดจบของเรื่องเล่า  ไม่มีใครจะรู้ดีไปกว่าคนที่เคยเผชิญกับเรื่องนี้มาแล้ว การสร้างความยืดหยุ่นและความเข้มแข็งในครอบครัวและในชุมชน จึงเป็นการลงทุนที่สำคัญยิ่งนัก และเราทุกคนสามารถทำได้ด้วยตัวเอง

 

เรียบเรียงจาก Center on the Developing Child, Harvard University